جمهوری اسلامی ایران طی روزهای آینده میزبان هیأتی از آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ریاست ماسیمو آپارو، معاون مدیرکل آژانس خواهد بود. این سفر در حالی انجام میگیرد که همکاریهای قبلی میان تهران و آژانس در حالت تعلیق قرار دارد و تعاملات جدید با رعایت قانون «الزام تعلیق همکاری با آژانس» که توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شده، صورت میگیرد.
ایران بر تعهد خود به معاهده منع اشاعه سلاحهای هستهای (NPT) تأکید میکند اما انتقادهای جدی نسبت به سیاستزدگیها و تصمیمات سیاسی آژانس وجود دارد که به باور تهران، اعتبار این نهاد را تضعیف کرده و امنیت منطقه را به مخاطره انداخته است.
وزارت امور خارجه ایران با اشاره به اینکه همکاری آژانس باید صرفاً براساس مسئولیتهای فنی و حرفهای باشد، تصریح میکند که هرگونه بازرسی و همکاری تنها با تأیید شورای عالی امنیت ملی و پس از تضمین امنیت مراکز هستهای انجام خواهد شد. در حال حاضر وضعیت همکاریها تعلیق شده است اما این سفر فرصتی برای گفتگوهای فنی و بررسی چارچوب جدید همکاریهاست.
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در گفتوگوی اخیر خود با روزنامه فایننشال تایمز بر نیاز به شیوهای جدید در همکاری با آژانس تأکید کرد که مبتنی بر مصوبه مجلس و تصمیم شورای عالی امنیت ملی باشد. وی یادآور شد که ایران پیشتر همکاریهای شفاف و گستردهای با آژانس داشته ولی در پی حملات نظامی به تأسیسات هستهای کشور، شرایط به کلی تغییر یافته است.
ایران در حالی همچنان عضو معاهده NPT است که از سوی آژانس و کشورهای غربی تحت فشارهای سیاسی قرار دارد. وزارت امور خارجه بر این باور است که دوره همکاری با آژانس باید به دور از سیاسیکاری باشد و اگر نهاد بینالمللی انرژی اتمی به وظایف فنی و بیطرفانه خود بازگردد، میتوان به همکاریهای هدفمند و مؤثر آینده امیدوار بود.
این سفر، در واقع فرصتی است برای یافتن راهکارهای همکاری متناسب با منافع ملی ایران و بازتعریف روابط با نهادهای بینالمللی با حفظ اقتدار و حقوق قانونی کشور، در شرایطی که دیپلماسی مسئولانه همچنان به عنوان مسیر ترجیحی تهران برای پیشبرد منافع و حل مسائل بینالمللی دنبال میشود.
